Dè belangrijkste tip voor rust in je onderwijsbaan

Botenbouwers weten het al lang. En ook de brandweer hoef je er niets over te vertellen. Het zorgt voor veiligheid en kan zelfs levens redden. Compartimenten. In dit artikel leer je hoe je met behulp van schotten plaatsen in je week je werkrust flink wordt vergroot.

Wanneer ik mensen spreek die werkdruk ervaren hoor ik vaak beeldspraak over water. “Ik loop echt over!” of “Het water staat me nu echt tot de lippen”. Blijkbaar zien mensen werk als een vorm van water. Een mooie metafoor. Deze kunnen we goed gebruiken voor het volgende gedachten-experiment.

Laten we je werkweek eens zien als een schip. Een mooi groot zeewaardig schip dat iedere week weer begint met een zee aan tijd (…). Je hebt een koers en vaart naar je doel. Maar daar komen de eerste golven. Mails, mails en nog eens mails. Er volgen nog meer golven: vragen, taken en opdrachten. Er volgt een lekkage! Hoe voorkom je dat alles overstroomt en je zinkt?

In de scheepsbouw hebben ze hiervoor al eeuwen een hulpmiddel: compartimenten. Er worden verschillende kamers in het schip gemaakt met stevige tussenschotten. Het idee hierachter is: als één kamer vol loopt blijven de andere kamers beschermd. Ook de brandweer kent deze techniek. Een gebouw wordt verdeeld in zones met branddeuren die de brand vertragen en zelfs voorkomen dat een brand zich snel verspreidt.

Hoe werkt dit in je werkweek?

Al eerder schreef ik dat jouw onderwijsbaan eigenlijk bestaat uit misschien wel 8 banen. Je bent uitlegger, maker, pedagoog, mentor, teamgenoot, decaan, profielwerkstubegeleider, sectiegenoot, projectleider etc… Ieder van deze ‘banen’ wordt gehonoreerd met een bepaalde urenbeloning. In het voortgezet onderwijs is dit vaak gespecificeerd in een takenplaatje die je aan het begin van het schooljaar krijgt. In het basisonderwijs is dit wat minder expliciet verdeeld maar even goed wel op papier gezet. Dit overzicht gaat je enorm helpen.

Hoe zorg je nu dat bij zwaar weer en hoge golven niet alles overstroomt? Of erger?

Zoek je takenplaatje op en pak je agenda. Ook heb je een rekenmachine of spreadsheet (Excel nodig). Zet in een staatje onder elkaar welke taken je hebt en reken uit wat het percentage van die taak in jouw werkweek is.  Dit kan er bijvoorbeeld zo uit zien:

Rol	uur	%	Uur per week
Docent	526	44%	13,2
Decaan	300	25%	7,5
ICT Coach	200	17%	5,0
Mentor	60	5%	1,5
Teamlid VWO	45	4%	1,1
PWS	35	3%	0,9
Projectweek	25	2%	0,6
Sectieleider maatschappij	10	1%	0,3

Grote kans dat een overzicht als dit al een eye-opener voor je is. Besteed je niet veel meer tijd per week aan je mentoraat? Of slurpen die profielwerkstukkien niet onevenredig veel tijd op?

De volgende stap gaat je nog meer helpen. We gaan je tijd zichtbaar maken in je agenda. Pak je (digitale) agenda erbij voor komende week. Het is belangrijk dat je zorgt dat deze even helemaal leeg is. Arceer nu voor je zelf in de blokken tijd die bij iedere rol of taak horen. Dit zijn jouw compartimenten van je week.

En hoe nu verder?

Probeer je taken te clusteren per compartiment. Doe bijvoorbeeld in je ‘Docenttijd’ ook alleen Docent taken. Denk hierbij aan voorbereiden, mails, nakijken, leerlingen spreken etc… Dit heeft meerdere voordelen:

• Je hebt je hoofd maar bij één taak.
• Je hebt al je relevante (digitale) spullen bij elkaar
• Je krijgt zo beter in de gaten of de hoeveelheid taken in dit compartiment ook klopt met de tijd die je ervoor krijgt/maakt.

Probeer ook afspraken te plannen in die tijd die erbij hoort.

En wat als een taak uit een ander compartiment zich aandient?

Probeer je taken per compartiment op te sparen (indien mogelijk uiteraard). Dit kan beteken dat je met een verzoek of taak pas dagen later aan de slag gaat. Mensen die iets van je willen vinden het vaak geen probleem zo lang ze maar weten waar ze aan toe zijn. Leerlingen, ouders en zeker collega’s laten zich niet altijd sturen. Toch zullen ook zij de voordelen van jouw systeem merken:

• Je kunt zeggen dat een taak nu niet uitkomt maar direct aangeven wanneer ze wel een antwoord kunnen verwachten. Dit vergroot je betrouwbaarheid.
• Je kunt aangeven wat je wel en wat je niet kunt doen. Als ze weten dat je je keuzes bewust maakt zullen mensen eerder genoegen nemen met een ‘nee’.

En als een compartiment toch overloopt?

Ik kan je nu al beloven: dat gaat gebeuren. Het onderwijs is een baan van hollen en stilstaan. Hoe dan ook ontkom je niet aan die drukke periode voor vakanties en met name de periode voor kerst is berucht (daar staan ook weer fijne vrije dagen tegenover).

Dit systeem voorkomt dat niet maar het helpt je wel met het maken van keuzes. Als je docentcompartiment overloopt vanwege een nakijkpiek kun je ervoor kiezen om een andere taak tijdelijk minder te doen. Licht betrokkenen tijdig in en je kunt vaak nog op begrip en zelfs bewondering over je zelfmanagement rekenen ook.

Het grote voordeel van je werkweek op deze manier indelen is dat je:

• Efficiënter werkt
• Overzicht houdt over je hele week
• Je bij twijfel de beste keuzes kunt maken
• Het vergt wat oefening en volharding maar levert je op termijn heel veel werkrust op.

We wensen je een behouden vaart!