“Geef leraren de vrijheid om hun eigen lessen te ontwikkelen, en de tekorten zullen verdwijnen,” stelt Suzanne van der Schot in haar ingezonden brief in NRC. Maar hoe realistisch is dat idee?
Het huidige Nederlandse onderwijs worstelt al jaren met een nijpend lerarentekort en dalende leerprestaties. Van der Schot, docent Nederlands, wijst op een belangrijke oorzaak: dichtgetimmerde lesmethodes en gebrek aan autonomie. Volgens haar zouden docenten zelf lesmateriaal moeten ontwikkelen, afgestemd op hun passie en de behoeften van hun leerlingen. Dit gebeurt al in het internationaal onderwijs, waar vrijheid de norm is. Maar brengt haar voorstel écht de oplossing die het onderwijs zo hard nodig heeft?
De voordelen: meer passie, maatwerk en eigenaarschap
Een belangrijk pluspunt van Van der Schots idee is de mogelijkheid om lessen beter te laten aansluiten bij de belevingswereld van leerlingen. Een docent biologie die een passie heeft voor de Waddenzee kan daar een volledig project omheen bouwen. Een Fransdocent kan influencers betrekken om jongeren te boeien. Door deze creatieve vrijheid kan lesstof relevanter en interessanter worden, wat het leerplezier én de resultaten kan komen.
Daarnaast krijgt de leraar met dit model veel meer eigenaarschap. De vakinhoud sluit aan bij zijn of haar passie, en die energie straalt af op de klas. Het onderwijs wordt persoonlijker, dynamischer en flexibeler. Dit kan het vak aantrekkelijker maken, zeker voor jonge docenten die vaak balanceren tussen creatieve ideeën en opgelegde methodes.
Tot slot biedt dit systeem ruimte voor innovatie. Kerndoelen blijven leidend, maar hoe die doelen worden bereikt, kan verschillen. Een klas leert bijvoorbeeld tekstanalyse door columns of graphic novels te bestuderen in plaats van toneelstukken die hen weinig zeggen. Dit kan bijdragen aan het opleiden van kritisch denkende en betrokken burgers.
De nadelen: tijdsdruk, ongelijkheid en expertise
Toch kleven er ook uitdagingen aan dit voorstel. Het schrijven van een eigen methode is enorm tijdsintensief. Veel docenten ervaren nu al een hoge werkdruk. Hoe realistisch is het om hen daarnaast te belasten met het ontwikkelen van lesmateriaal? Zonder extra tijd of ondersteuning zou dit voorstel eerder tot meer stress leiden dan tot meer werkplezier.
Bovendien roept deze aanpak vragen op over de kwaliteit en gelijkheid in het onderwijs. Niet elke docent heeft evenveel ervaring of creativiteit om effectieve lessen te ontwerpen. Dit kan leiden tot grote verschillen tussen scholen en zelfs tussen klassen. Terwijl een bevlogen docent inspirerende lessen creëert, zou een minder ervaren collega kunnen worstelen. Dat kan ten koste gaan van de leerresultaten van leerlingen.
Daarnaast speelt expertise een rol. Lesmethodes worden doorgaans ontwikkeld door teams van deskundigen en getest op effectiviteit. Docenten zijn vakinhoudelijk sterk, maar hebben vaak niet dezelfde middelen of tijd om methodes van vergelijkbare kwaliteit te produceren. Het risico bestaat dat leerlingen essentiële kennis of vaardigheden mislopen.
Conclusie
Het idee om docenten meer vrijheid te geven in het ontwikkelen van hun eigen lesmateriaal is aantrekkelijk. Het kan het vak inspirerender maken en het onderwijs beter laten aansluiten op de maatschappij. Tegelijkertijd vereist het voorstel een zorgvuldige afweging. Extra ondersteuning, zoals tijd en samenwerking binnen vakgroepen, is onmisbaar om de voordelen te benutten en de nadelen te beperken.
Wat denk jij? Zou jij als docent liever je eigen methode schrijven, of zie je meer in de huidige aanpak? Laat het weten in de reacties!
Ontdek meer van Werkrust | Ontspannen werken in het onderwijs
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
