“Gaat het wel goed met je?” Op een workshop hoorde ik dat een jonge collega die vraag vaak kreeg toen ze iedere dag na 16.00 uur nog aan het werk was op haar school. “Ik voelde me bijna bezwaard om tot vijf uur door te gaan,” dacht ze. Het laat zien hoe ongebruikelijk het lijkt om in het voortgezet onderwijs een volle werkdag te maken die tot vijf uur duurt. Maar waarom eigenlijk? En is het echt zo gek om gewoon tot het einde van een normale werkdag op school te blijven?
Werktijden versus werkdruk
Met een volledige baan (1,0 FTE) hoor je als docent 1659 uur per jaar te werken. Dat komt neer op zo’n 41,5 uur per week — ofwel 8,3 uur per dag. Neem je daar een lunchpauze en twee koffiebreaks bij, dan zit je op een werkdag van ongeveer 9,3 uur. Van 8.00 uur tot 17.00 uur werken zou dus heel normaal zijn. Toch zie je na de laatste bel op veel scholen een grote uittocht. Zodra de leerlingen naar huis gaan, volgen de docenten al snel.
Een collega zei eens dat hij zijn lesrooster zag als zijn werktijd. Als de lessen klaar zijn, zit zijn werkdag erop. Maar het werk is daarmee natuurlijk niet af. Toetsen nakijken, lessen voorbereiden, administratie bijwerken — dat moet allemaal nog gebeuren. Maar vaak gebeurt dat thuis, in de avonduren of in het weekend. “Je weet niet wat iemand thuis allemaal doet,” is dan het argument. En dat klopt. Maar misschien is dat juist het probleem.
Thuiswerken: gemak of extra belasting?
Thuiswerken lijkt handig, maar het heeft zo zijn nadelen. Eenmaal thuis is het lastig om in de werkmodus te blijven. Kinderen die iets willen, de vaatwasser die nog uitgeruimd moet worden, of een partner die even wil kletsen — thuis zijn de afleidingen eindeloos. En eerlijk is eerlijk: na een lange dag voor de klas is het lastig om nog geconcentreerd te blijven.
Daarnaast is thuiswerken lang niet altijd efficiënt. Hoe productief ben je echt als je zondagavond om 20.00 uur nog die laatste toetsen probeert na te kijken? Je bent moe, je focus is weg, en voor je het weet ben je er drie keer zo lang mee bezig. Toch kiezen veel docenten ervoor om hun werk mee naar huis te nemen. Maar waarom eigenlijk?
Waarom dan niet op school blijven?
“Er zijn geen goede werkplekken op school,” hoor je vaak. Maar dat valt op veel scholen eigenlijk best mee. Na 15.00 uur zijn er meestal genoeg lokalen vrij. Je kunt je laptop aansluiten op een groot beeldscherm, met een losse muis en toetsenbord, zodat je comfortabel kunt werken. Deur dicht, telefoon weg geen afleiding, geen huishoudelijke klusjes die om aandacht vragen — gewoon rustig doorwerken.
De voordelen van werk en privé scheiden
Juist het scheiden van werk en privé kan veel rust geven. Als je op school je werkdag afrondt, trek je daarna letterlijk de deur achter je dicht. Geen mailtjes meer checken of nog snel iets voorbereiden op de bank — thuis is thuis. Bovendien werkt het motiverend als meerdere collega’s ook op school blijven werken. Je kunt makkelijk even sparren of samen nadenken over een lesidee. Het creëert een gevoel van teamgeest en helpt om elkaar scherp te houden. Natuurlijk is het daarbij wel handig om elkaar niet af te leiden, maar dat spreekt voor zich.
De balans tussen werk en privé
Het gaat uiteindelijk om de balans. Als je structureel minder uren werkt dan je eigenlijk zou moeten, maar het werk blijft hetzelfde, dan voel je vanzelf druk. Misschien is het tijd om het werken tot vijf uur wat normaler te maken in het onderwijs. Dan blijft het werk op school, en kun je thuis echt ontspannen. Want hoe vaak ben je nou écht productief als je ’s avonds op de bank nog je mail doorneemt?
Misschien moeten we die jonge collega die tot vijf uur doorwerkt niet vragen of het wel goed met haar gaat, maar onszelf afvragen waarom we het zo raar vinden dat iemand gewoon een normale werkdag maakt. Hoe kijk jij daartegenaan?
Ontdek meer van Werkrust | Ontspannen werken in het onderwijs
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
