Zodra de laatste leerling zijn pen neerlegt, begint voor docenten het volgende examenritueel: de correctie. Hoe zorg je dat die klus geen uitputtingsslag wordt? Vijf praktische tips, voor én door docenten.
De correctieperiode van het centraal schriftelijk examen is voor veel docenten een jaarlijks terugkerend ritueel van concentratie, structuur en tijdmanagement. De regels zijn streng, de verantwoordelijkheden groot, en de dagen soms lang. Het kan voelen alsof je plotseling fulltime beoordelaar wordt in plaats van leraar. Hoe houd je het hoofd koel – en je beoordelingsvermogen scherp?
Hieronder vijf praktische tips die helpen om de correctielast werkbaar én eerlijk te houden.
1. Verdeel en heers
Correctie is geen sprint, het is een serie korte etappes. Zelf merk ik dat mijn focus na ongeveer twee uur flink afneemt. Ik lees antwoorden langzamer, begin te twijfelen over eenvoudige punten, en raak sneller afgeleid.
Daarom plan ik correctie in blokken van maximaal twee uur. Daarna: een pauze, een andere activiteit, of gewoon even weg van het scherm of papier. Het klinkt als een open deur, maar het verschil in kwaliteit tussen het eerste en derde uur is echt meetbaar – als je eerlijk kijkt.
Tip: Test jezelf. Hoe lang kun jij écht scherp blijven bij het nakijken? Bouw je dagindeling daar omheen.
2. Morgenstond heeft goud in de mond
Niet alleen hoe lang, maar ook wanneer je corrigeert, maakt verschil. Voor mij is het ochtendwerk. Mijn hoofd is dan fris, ik pieker minder en neem beslissingen sneller. Daarom plan ik mijn correctieblokken het liefst voor de lunch.
Ook in het weekend doe ik dit: vroeg beginnen, correctie afvinken, en daarna andere dingen doen. Het maakt mijn correctiewerk mentaal veel beter te dragen dan wanneer ik om 16.00 uur nog moet beginnen aan een stapel antwoorden.
Tip: Gebruik je energiepieken slim. Verschuif de correctie naar het moment van de dag waarop jij mentaal op je sterkst bent.
3. Rust!!!
Goede correctie vraagt mijn volledige aandacht – en dat betekent: geen afleiding. Op school kies ik bewust een ruimte zonder collega’s, zonder laptop, zonder telefoon. Alleen de examens, het correctievoorschrift en een potlood voor aantekeningen. Geen muziek, geen mail, geen achtergrondgeluid.
Thuis geldt precies hetzelfde. Ik maak mijn werkplek bewust leeg en minimalistisch. Notities maak ik op papier, omdat digitaal notuleren me toch weer naar tabs en apps trekt. Door te corrigeren in volledige rust, haal ik veel meer uit die twee uur.
Tip: Behandel correctie als een focusklus. Creëer een eigen ‘correctiebubbel’ waarin niets anders hoeft te bestaan dan de opgaven en jouw beoordeling.
4. Hulplijnen
Het docentschap is soms nogal ‘allenig’. Maar ook al zit je soms fysiek alleen, je hoeft het inhoudelijk niet individueel te doen. Overleggen met een sectiegenoot is goud waard – zeker als het gaat om interpretatieverschillen of twijfelgevallen. “Zou dit nog een punt zijn?” of “Hoe lees jij deze redenering?” – zulke vragen stel je sneller aan iemand die naast je zit.
Ben je een eenpitter binnen je vaksectie? Dan kun je digitaal nog veel kanten op. Zelf zit ik al jaren in een WhatsAppgroep met oud-collega’s. Elke maand mei komt die weer tot leven. Ook vakverenigingen bieden soms forums of contactmomenten aan. En ja, zelfs een AI-chatbot kan sparren – zolang het gebaseerd is op de syllabus en het examenmateriaal van dat jaar.
Tip: Zoek of bouw een klankbord. Correcteren wordt minder stressvol als je af en toe even je twijfel kunt toetsen.
5. Ken je beoordelingsvalkuilen
Een tip die ik pas recent echt ben gaan waarderen, komt van onderwijspsycholoog Paul Kirschner: wees je bewust van cognitieve bias. Zelfs ervaren docenten kunnen beïnvloed worden door onbewuste denkfouten.
Een klassiek voorbeeld: als je eerste indruk van een leerling negatief is (bijvoorbeeld omdat hij slordig of fout begint), kijk je onbewust kritischer naar de rest. Dit staat bekend als de halo-effect of horn-effect.
Wat helpt?
- Afwisselen in volgorde: begin niet altijd bij dezelfde leerling.
- Herlezen met verse blik: leg twijfels even weg en pak ze later opnieuw op.
Bron: Paul Kirschner over beoordelingsbias – Didactief
Tip: Corrigeer jezelf als beoordelaar. Door bewust je volgorde of werkwijze te variëren, maak je je oordeel eerlijker.
Tot slot
Correctie van het centraal examen is een verantwoordelijkheid, maar het hóeft geen martelgang te zijn. Door slim te plannen, je omgeving aan te passen, hulp te zoeken én jezelf goed te kennen als beoordelaar, houd je het werkbaar – en zelfs bevredigend.
Want laten we eerlijk zijn: de beste correctie komt niet uit een vermoeide, overprikkelde geest, maar uit rust, structuur en een beetje collegiale steun.
En jij?
Welke correctietip heeft jou ooit écht geholpen – en zou je elke collega aanraden?