Juist als het spannend wordt, geven we leerlingen alle ruimte. Een lesje vertrouwen — of laten we ze op het verkeerde moment los?
De examentraining: eindelijk focus
De laatste schoolexamens zijn achter de rug. Het PTA is afgerond, de cijfers besproken, de vlag mag bijna uit. Op veel scholen begint dan een andere fase: de examentraining. Geen gewone lessen meer, maar blokuren waarvoor leerlingen zich per vak inschrijven. In compacte groepen wordt intensief gewerkt: oude examens worden geoefend, strategieën besproken, vragen gesteld.
Voor ons als docenten is dat bijna een luxe. De klassen zijn kleiner, de motivatie voelbaar. “Als je aandacht en concentratie vergelijkt met een luxaflex, dan staan de lamellen ineens helemaal open.” Waar die focus in eerdere maanden soms ver te zoeken was, lijkt het nu ineens wel te lukken. Je voelt: ze willen dit.
En dan… de pauze
Maar precies op het moment dat de motor op gang komt, volgt de onderbreking. Eerst een projectweek, of helemaal geen lessen meer. Daarna: twee weken meivakantie. Drie weken zonder structuur, net voor het centraal examen.
In theorie is dat een kans: leerlingen kunnen zelfstandig plannen, hun eigen tempo kiezen, de rust pakken die ze nodig hebben. In de praktijk is het ook een risico. Niet iedere leerling is in staat om zelfstandig die voorbereiding vorm te geven. Sommigen pakken het serieus op, anderen glijden langzaam af in uitstelgedrag.
Een leerling zei tijdens de eerste training: “Meneer, het was wel vroeg hoor, ik moest mijn wekker zetten.” De training begon om elf uur.
Vrijheid is niet voor iedereen hetzelfde
Waar de één zijn kans grijpt, verdwaalt de ander. Vrijheid is prachtig, maar alleen als je weet wat je ermee moet doen. En juist in deze weken zie je het verschil. De ene leerling is om 9.00 uur aan het werk met een planning en een doel. De ander slaapt uit, doet “morgen” wel iets, en voor je het weet zijn er twee weken voorbij.
De pauze voelt dan minder als opladen, en meer als stilvallen. Want motivatie is kwetsbaar, zeker na zo’n intensief schooljaar. Zonder houvast, zonder aanspreekpunt, kan die snel vervliegen.
Loslaten met aandacht
Loslaten hoort erbij. Je wilt dat leerlingen leren om zelf de regie te nemen. Maar dat betekent niet dat we als school of docent helemaal uit beeld moeten verdwijnen. Juist in deze weken kunnen kleine dingen het verschil maken: een open studieruimte, een kort coachgesprek, een check-in per mail. Niet omdat we het willen overnemen, maar omdat we willen ondersteunen.
Het is de kunst om los te laten, maar zichtbaar te blijven.
Tot slot
De vrijheid vlak voor het eindexamen is geen fout, maar een bewuste keuze. Een keuze die voor de één werkt, en voor de ander juist verwarrend is. Het vraagt van ons dat we blijven kijken, blijven vragen, blijven beschikbaar zijn.
Hoe doet jouw school dit? En hoe ervaar jij deze ‘pauze’ – als leerling, ouder of collega? Laat je reactie achter. Ik ben benieuwd.
Ontdek meer van Werkrust | Ontspannen werken in het onderwijs
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
