Dit jaar valt me voor het eerst de discussie over de vakantieplanning echt op. Vooral de meivakantie lijkt onderwerp van gesprek. Het AD wijdde er onlangs een uitgebreid artikel aan. Maar wat is eigenlijk precies het probleem? En waarom ervaren we dit als een probleem?
Een vakantie zou ontspanning moeten brengen, maar door de versnippering van de meivakantie tussen basisscholen (PO) en middelbare scholen (VO) lijkt die ontspanning niet voor iedereen vanzelfsprekend. Vooral onderwijsprofessionals die zelf kinderen hebben, merken de gevolgen.
Hoe groot is het probleem nu echt? En welke aannames zitten er achter onze verwachtingen rondom vakanties?
Waarom lopen de vakanties uiteen?
De meivakantie bestaat uit één verplichte week vrij voor alle scholen. Daarnaast mogen scholen zelf kiezen wanneer ze een tweede week toevoegen. Die ruimte leidt ertoe dat basisscholen en middelbare scholen soms verschillende keuzes maken.
Middelbare scholen plannen hun extra vakantieweek vaak vóór de verplichte week, omdat de centrale eindexamens in mei starten. Basisscholen schuiven de extra week juist vaak naar achteren.
Vooral in regio Midden kiezen basisscholen daar dit jaar bewust voor, omdat de zomervakantie relatief laat begint. Door de meivakantie te verlaten, wordt voorkomen dat jonge kinderen een lange periode zonder vrije dagen hebben tussen mei en eind juli.
“Voor jonge kinderen wil je de perioden tussen vakanties niet te lang maken,” zegt Marie-Elle Bakker, bestuurder bij PCBO Amersfoort.
Is samen vakantie vieren een recht?
De versnippering van vakanties levert praktische problemen op voor ouders, maar roept ook bredere vragen op. Is het een recht geworden om twee weken meivakantie met het hele gezin te hebben? Oorspronkelijk was vooral de zomervakantie bedoeld voor gezamenlijke gezinsvakanties.
Met Hemelvaart en Pinksteren kort na de meivakantie, en de zomervakantie in zicht, lijkt de impact van nog een extra week school verwaarloosbaar. Of kinderen nu tien of elf weken school hebben, maakt in deze periode met veel onderbrekingen vermoedelijk weinig verschil.
Verschillende perspectieven binnen het gezin
Niet ieder gezinslid beleeft de vakantie hetzelfde. Pubers kunnen een week vrij zonder ouders of jongere broertjes en zusjes juist prettig vinden: tijd voor zichzelf, afspraken met vrienden en minder verplichtingen.
Tegelijkertijd is er een belangrijk verschil tussen jonge en oudere leerlingen. Terwijl een bovenbouwleerling vaak zelfstandig zijn weg vindt en weinig begeleiding nodig heeft in vakantieweken, is dat voor brugklassers vaak anders.
Een brugklasser, die net de overstap naar het VO heeft gemaakt, heeft soms nog baat bij de aanwezigheid van een ouder tijdens vakantieweken. Dit geldt zeker als er ook jongere broertjes of zusjes op de basisschool zijn.
Voor ouders met kinderen op zowel een basisschool als in de brugklas kan de versnipperde vakantie betekenen dat zij eigenlijk drie weken vrij moeten nemen om voor al hun kinderen beschikbaar te zijn. Dit slokt voor veel ouders een groot deel van hun vakantiedagen op.
Een alternatief is kinderen naar de buitenschoolse opvang (BSO) brengen of ze alleen thuis laten, maar dat zijn keuzes die niet nodig zijn als de vakantieweken beter op elkaar aansluiten.
Praktische gevolgen zichtbaar op scholen
De wens om als gezin samen vakantie te hebben, leidt soms tot creatieve oplossingen. Sommige ouders melden hun kinderen uit het PO ‘ziek’ om alsnog gezamenlijk op reis te kunnen. Hoewel er geen harde cijfers zijn, signaleren scholen dat dit een jaarlijks terugkerend fenomeen is rond de meivakantie.
“Onze intentie is altijd om vakanties voor basisscholen en voortgezet onderwijs te laten overlappen, maar door de eisen rondom eindexamens en de zomervakantie lukt dat niet altijd,” aldus Stella Efdé, voorzitter van het College van Bestuur van Onderwijsgroep Amersfoort.
Overdenkingen over flexibiliteit en verwachting
De onderliggende vraag is of we onze verwachtingen rondom vakanties moeten bijstellen. Steeds vaker lijkt de meivakantie te worden gezien als een recht op een gezinsvakantie, terwijl deze periode daar oorspronkelijk niet voor bedoeld was.
Het combineren van verschillende belangen — jongere kinderen, eindexamenleerlingen, vakantiedrukte — zorgt ervoor dat volledige uniformiteit lastig blijft.
Conclusie
De versnippering van de meivakantie tussen PO en VO maakt duidelijk dat praktische planningsproblemen samenhangen met veranderende maatschappelijke verwachtingen. Terwijl het onderwijssysteem probeert rekening te houden met uiteenlopende belangen, groeit de vraag naar flexibiliteit.
Misschien is het tijd om kritisch te kijken: verwachten we niet te veel van het onderwijs als het gaat om het faciliteren van onze vakantieplannen?
Ontdek meer van Werkrust | Ontspannen werken in het onderwijs
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
